Πήρατε πριν από αρκετό καιρό την απόφαση να είστε υποψήφιος βουλευτής στο Νομό Ιωαννίνων. Λίγες μέρες πριν τις εκλογές πλέον, πιστεύετε ότι ήταν σωστή η απόφαση αυτή;
Πιστεύω ότι η πλέον λανθασμένη απόφαση που θα μπορούσα να είχα πάρει θα ήταν ή να μην είχα εισέλθει καθόλου στον στίβο της ενεργού πολιτικής ή, ακόμη κι αν είχα εισέλθει, να μην ήμουν υποψήφιος στα Γιάννινα, αλλά κάπου αλλού. Ενεργοποιήθηκα στην κεντρική πολιτική σκηνή γιατί θεωρώ καθήκον και υποχρέωση του κάθε Έλληνα, στη μεγάλη αυτή δοκιμασία που διέρχεται η πατρίδα, να συμβάλλει στην προσπάθεια διάσωσης και αναγέννησής της με τις γνώσεις και τις δυνατότητες που διαθέτει και με όσα κατάφερε να αποκτήσει και να μάθει στη διάρκεια της επαγγελματικής του δραστηριότητας.
Από την άλλη πλευρά, από την στιγμή που εισήλθα στην πολιτική η υποψηφιότητά μου στο Νομό Ιωαννίνων ήταν μονόδρομος. Μπορεί να μην έχω περάσει όλα τα παιδικά μου χρόνια εδώ, γιατί γύριζα την Ελλάδα ως γιος αξιωματικού τού Ελληνικού Στρατού, αλλά τα βιώματά μου και η ανατροφή μου ήταν καθαρά τα βιώματα και η ανατροφή ενός παιδιού της Ηπείρου. Δε θα μπορούσα λοιπόν να είμαι υποψήφιος κάπου αλλού. Άλλωστε η Ήπειρος χτυπήθηκε από την κρίση πολύ δυνατά και, αν θέλεις να προσφέρεις έργο και να είσαι χρήσιμος, πρέπει να προσπαθείς να το κάνεις εκεί που υπάρχουν τα μεγάλα προβλήματα και οι μεγάλες δυσκολίες, ιδιαίτερα μάλιστα εάν αυτός είναι ο τόπος σου. Συνεπώς είμαι εδώ, παρών, απέναντι σε πολλές και μεγάλες προκλήσεις, και αυτό είναι το σωστό για μένα.
Ποια είναι η εμπειρία σας από τις επισκέψεις στο Νομό Ιωαννίνων; Ποιο καταγράφετε σήμερα ως το σημαντικότερο πρόβλημα;
Αναφορικά με το πρώτο ερώτημα, μεγάλη ικανοποίηση μού έχει δημιουργήσει η ωριμότητα με την οποία μεγάλος αριθμός συμπολιτών μας προσεγγίζει την πολιτική και τα πολιτικά θέματα. Πρόκειται για μια ουσιαστική αλλαγή που μόνο καλά προμηνύεται. Μετά από μια δεκαετία δυσκολιών, κακουχιών, απογοητεύσεων, ψεμάτων και διαψεύσεων προσδοκιών, δεν ανέχονται πλέον γενικολογίες και αοριστολογίες. Πολύ θετικό, επίσης, στοιχείο θεωρώ ότι έχουν βάλει στην άκρη άγονους κομματικούς και παραδοσιακούς φανατισμούς που έχουν το βλέμμα τους στραμμένο στο χτες και όχι στο αύριο της χώρας. Ο διάλογος με υπεύθυνους και ώριμους πολίτες βοηθάει και μένα να μαθαίνω καινούργια πράγματα, να κατανοώ καλύτερα τα προβλήματα και να επεκτείνω την αντίληψή μου.
Σχετικά με το δεύτερο ερώτημα, θεωρώ ως σημαντικότερο πρόβλημα αυτό της ερημοποίησης της υπαίθρου, της πληθυσμιακής και παραγωγικής συρρίκνωσης του Νομού εκτός Λεκανοπεδίου. Ειδικά για τις παραμεθόριες περιοχές είναι ζήτημα ύπαρξης. Είναι ένα πρόβλημα δύσκολο στην αντιμετώπισή του, πλην όμως έχει τον χαρακτήρα τού εθνικά επείγοντος, απαιτεί δε τη συνέργεια πολλών φορέων με την ανάλογη επιστημονική στήριξη για τη μόνη διέξοδο που υπάρχει και που είναι η παραγωγική ανασυγκρότηση των περιοχών αυτών και του Νομού συνολικότερα.
Ποια είναι τα κυριότερα αιτήματα που σας θέτουν οι πολίτες.
Τα αιτήματα που θέτουν απορρέουν από την κατάσταση που περιέγραψα παραπάνω. Τα θέτουν δε με σοβαρότητα και ωριμότητα. Κοινός παρονομαστής των αιτημάτων αυτών είναι η διαμόρφωση πολιτικών που να στηρίζουν την παραγωγή και να κρατούν τους νέους στα χωριά τους, δηλαδή πολιτικών που να αντιμάχονται τον μαρασμό και την εγκατάλειψη. Φυσικά, τα αιτήματα εμπλουτίζονται στη βάση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών κάθε περιοχής, πάντοτε όμως στην κατεύθυνση της στήριξης των ντόπιων πληθυσμών και της δυνατότητας να ζουν με αξιοπρέπεια και ένα ελπιδοφόρο μέλλον. Για παράδειγμα στο Πωγώνι βρίσκεται πολύ ψηλά το θέμα τής ασφάλειας που προσφέρει η αποτελεσματικότερη αστυνόμευση. Στα Τζουμέρκα, τη Λάκκα Σουλίου και το Ζαγόρι είναι σημαντικό θέμα η βελτίωση των οδικών υποδομών. Η βελτίωση της σύνδεσής της με τα Γιάννινα αποτελεί βασικό αίτημα των κατοίκων της Κόνιτσας.
Στην περίπτωση που εκλεγείτε, ποιο θα ήταν το πρώτο θέμα της περιοχής με το οποίο θα θέλατε να ασχοληθείτε;
Θα μπορούσα να πω ότι πρώτη προτεραιότητα αποτελεί η ολοκλήρωση της Ιόνιας Οδού προς Κακαβιά και η ολοκλήρωση του Βόρειου Τμήματος του Ε65. Έργα, δηλαδή, που είχαν σχεδιαστεί χρόνια πριν και είχε μπει «το νερό στ’ αυλάκι» για την κατασκευή τους, πλην όμως η κυβέρνηση του κ. Τσίπρα δεν κατάφερε ούτε καν να ξεκινήσει. Όμως, μια τέτοια απάντηση θα ήταν ελλιπής. Γιατί το όραμά μου για την Ελλάδα, την Ήπειρο και τα Γιάννινα είναι ένα, αλλά έχει πολλές πτυχές: ονομάζεται ανάπτυξη και αφορά στην οικονομική, πολιτισμική, πνευματική και μορφωτική ανάπτυξη.
Η Ήπειρος, τα Γιάννινα μπορούν να πρωταγωνιστήσουν στην αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας για τρεις λόγους. Πρώτο, λόγω της μεγάλης γεωοικονομικής σημασίας θέσης της, ως πέρασμα για τις αγορές τής Ασίας, των Βαλκανίων και της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης. Δεύτερο, λόγω της ήδη υπάρχουσας παραγωγικής δομής στον πρωτογενή τομέα, στα τρόφιμα και τα ποτά, τα οποία μπορούμε να αναβαθμίσουμε ακόμη περισσότερο σε προϊόντα υψηλής ποιότητας και προστιθέμενης αξίας με διεθνή αναγνώριση. Τρίτο, γιατί με την αξιοποίηση του ανθρώπινου κεφαλαίου της και, κυρίως, του επιστημονικού δυναμικού της γύρω από το Πανεπιστήμιο, μπορεί να συμμετάσχει ακόμη περισσότερο –γιατί ήδη συμμετέχει– στις εξελίξεις της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης. Και σκέφτομαι αυτούς τους τρεις τομείς να αναπτύσσονται ταυτόχρονα και αλληλεπιδρώντας ο ένας με τον άλλον, καθιστώντας την Ήπειρο, τα Γιάννινα, σε μία ή δύο δεκαετίες ως υποδειγματική περίπτωση περιφέρειας με ολοκληρωμένη αειφόρο ανάπτυξη.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ένα από τα κυρίαρχα ζητήματα ήταν η σιδηροδρομική σύνδεση, θέμα που είχατε ασχοληθεί τότε. Σήμερα οι ανάγκες έχουν διαφοροποιηθεί. Έχει θέση ένα τέτοιο, μεγάλο έργο.
Τα Γιάννινα απελευθερώθηκαν από τον Ελληνικό Στρατό το 1913, όμως η ουσιαστική, λειτουργική σύνδεσή τους με την υπόλοιπη Ελλάδα έγινε εκατό χρόνια μετά, με την ολοκλήρωση των δύο μεγάλων αξόνων, της Ιόνιας και της Εγνατίας. Έργα που σχεδίασε και των οποίων τη χρηματοδότηση εξασφάλισε το ΠΑΣΟΚ, παρά τις καθυστερήσεις στη ολοκλήρωσή τους.
Η σιδηροδρομική σύνδεση παραμένει ζητούμενο. Σημειώνω ότι είμαστε η μοναδική περιφέρεια της χώρας, πλην νήσων, χωρίς σιδηρόδρομο, το πιο δηλαδή οικονομικά συμφέρον και φιλικό προς το περιβάλλον μέσον μεταφοράς εμπορευμάτων και ανθρώπων. Η σιδηροδρομική σύνδεση Ηγουμενίτσας-Βόλου αποτελεί έργο στρατηγικής σημασίας όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και την Ευρώπη. Η σταδιακή αποκατάσταση της ειρήνης στη φλεγόμενη Συρία και, γενικότερα, τη Μέση Ανατολή θα αναδείξει το έργο αυτό ως έργο πρώτης προτεραιότητας για τη διασύνδεση των αγορών τής Δυτικής Ευρώπης με αυτές τις Μέσης Ανατολής. Αυτή η αναγκαιότητα θα εξασφαλίσει και τους πόρους. Εμείς πρέπει να είμαστε έτοιμοι, τουλάχιστον στο επίπεδο των μελετών.
Εδώ και χρόνια, η γεωοικονομία και γεωστρατηγική μάς χαμογελούν. Είναι καιρός να το αντιληφθούμε.
Η χώρα έζησε έντονες περιόδους δικομματισμού. Σ’ αυτή την φάση αναβιώνει κάτι ανάλογο;
Είναι γεγονός ότι οι πολιτικές συνθήκες της Ελλάδας πάντοτε ωθούν προς τη δημιουργία ενός ισχυρού δικομματισμού που, σε μεγάλο βαθμό, αντανακλά και εκφράζει την πόλωση που διαμορφώνεται στην κοινωνία. Παρά το γεγονός όμως ότι ο δικομματισμός έχει βλάψει σε μεγάλο βαθμό την ελληνική κοινωνία, το ίδιο θα μπορούσε να πει κανείς και για τον πολυκερματισμό των πολιτικών δυνάμεων σε περιόδους που δεν είχαν διαμορφωθεί δύο ισχυροί πόλοι στο κομματικό σύστημα. Σκέφτομαι, χαρακτηριστικά, την περίοδο από το 1932 μέχρι το 1936, όπου η αποδυνάμωση του κόμματος των Φιλελευθέρων και ο κατακερματισμός τού πολιτικού κόσμου ουσιαστικά επέτρεψε την έλευση της δικτατορίας του Μεταξά. Αλλά σκέφτομαι, επίσης, ότι το ίδιο αρνητική ήταν και η περίοδος της δεκαετίας του 1950, ειδικά πριν από τις εκλογές του 1958, που υπήρχε μόνο ένας ισχυρός πόλος, αυτός της δεξιάς του Συναγερμού και της ΕΡΕ. Τείνω λοιπόν να καταλήξω στο συμπέρασμα ότι ο δικομματισμός δεν είναι απαραίτητα και από τη φύση του καλός ή κακός. Οι επιδράσεις του στη γενικότερη πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα της χώρας σε μεγάλο βαθμό εξαρτώνται από την ποιότητα των κομμάτων που βρίσκονται στην καθεμία πλευρά του διπολικού σχήματος. Και το λέω αυτό γιατί έχω κάτι πολύ συγκεκριμένο στο μυαλό μου, το οποίο το θεωρώ απειλή για την Ελλάδα: νομίζω ότι θα είναι πολύ αρνητικό για τη χώρα εάν συνεχίσει να σφετερίζεται τη θέση του εκφραστή του προοδευτικού χώρου και της κεντροαριστεράς ένας ανεύθυνος, δημαγωγικός, σταλινικός στη φύση του, πολιτικός σχηματισμός όπως είναι ο ΣΥΡΙΖΑ. Το κρίσιμο ερώτημα λοιπόν δεν είναι αν θα έχουμε δικομματισμό ή όχι αλλά το ποιος θα εκφράζει τη Κεντροαριστερά.
Αλλά για τη δεξιά, επίσης, ισχύει το ίδιο διότι αν και δεν ανήκω σε αυτήν νομίζω ότι θα ήταν ένας πραγματικός εφιάλτης για τη χώρα εάν, για παράδειγμα, στη θέση της Νέας Δημοκρατίας βρισκόταν κάποιος άλλος πολιτικός σχηματισμός του χώρου αυτού, όπως για παράδειγμα το σχήμα του κυρίου Καμμένου ή κάτι ακόμη χειρότερο.
Υπό το φως των ανωτέρω θεωρώ ότι το βασικό πρόβλημα δεν είναι αν θα υπάρχει δικομματισμός ή όχι αλλά το αν θα συνεχίσει να σφετερίζεται τον χώρο της κεντροαριστεράς το καταστροφικό για την χώρα πολιτικό μόρφωμα του ΣΥΡΙΖΑ ή αν ο χώρος της κεντροαριστεράς και της προόδου θα εκφραστεί από την πολιτική δύναμη που έχει εθνικό όραμα όπως το Κίνημα Αλλαγής.
Μπορεί το ΚΙΝΑΛ να διαδραματίσει ρόλο πρωταγωνιστή στην πολιτική ζωή;
Και βέβαια, από κάθε άποψη. Το Κίνημά μας είναι καταδικασμένο, θα έλεγα, να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο, εάν και εφόσον υπάρξει μία πραγματική πορεία εξόδου από την κρίση και ανάταξης της ελληνικής κοινωνίας. Όποιο και αν είναι το εκλογικό αποτέλεσμα, που εγώ πιστεύω ότι θα είναι καλό για το Κίνημα Αλλαγής, το πολιτικό του εκτόπισμα και η ιστορική δυναμική που εκφράζει του δίνουν πολύ μεγαλύτερη εμβέλεια από αυτήν που αντιστοιχεί στην παροδική συρρίκνωση της εκλογικής του επιρροής. Νομίζω ότι το πολιτικό μας κίνημα είναι η μόνη πολιτική δύναμη η οποία μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για να ενεργοποιήσει τα αντανακλαστικά επιβίωσης της ελληνικής κοινωνίας και να δρομολογήσει την εφαρμογή ενός προγράμματος κοινωνικής και οικονομικής αναγέννησης. Αυτό δεν το λέω ούτε αφηρημένα αλλά ούτε και προπαγανδιστικά, πολιτικολογώντας. Το λέω διότι αυτή η δυνατότητα προκύπτει από δύο χαρακτηριστικά του Κινήματός μας. Πρώτον, ότι είναι η μόνη πολιτική δύναμη που, πέρα από την ιστορικότητα της, συνδυάζει το μέτρο και το ρεαλισμό, από την μια, με το όραμα για τη χώρα από την άλλη. Δεύτερον, που είναι και πάρα πολύ σημαντικό, διότι οι πιο προοδευτικές δυνάμεις της κοινωνίας, μία κοινωνική πρωτοπορία που βρίσκεται σε όλους τους κοινωνικούς χώρους, στην παραγωγή και στην εκπαίδευση, στις τοπικές κοινωνίες ή ακόμη και στο δημόσιο διατηρεί στενούς δεσμούς με το Κίνημά μας. Τροφοδοτείται από αυτό, αλλά και το τροφοδοτεί με ιδέες και με πολιτικό δυναμισμό. Πρόκειται για κάτι πολύ σημαντικό που, για παράδειγμα, δε διαθέτει ο ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος είναι γυμνός στους κοινωνικούς χώρους αλλά δεν διαθέτει και η Νέα Δημοκρατία η οποία στους κοινωνικούς χώρους είναι συνδεδεμένη με ένα άλλο είδος δυνάμεων που εργάζονται για τη στασιμότητα και για τη συντήρηση. Για τον λόγο αυτό, πιστεύω ότι δεν μπορεί να υπάρξει αλλαγή πορείας της ελληνικής κοινωνίας, χωρίς σε αυτήν να διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο το Κίνημα Αλλαγής. Το ειδικό πολιτικό του βάρος είναι πολύ μεγαλύτερο από την όποια εκλογική απήχηση έχει στην συγκεκριμένη ιστορική συγκυρία.
Ποιο είναι το μήνυμα που θα θέλατε να στείλετε στους ψηφοφόρους.
Το μήνυμά μου είναι δύο απλά πράγματα: πρώτον ότι η τύχη μας βρίσκεται στα χέρια μας. Όπως κανένας άλλος δεν φταίει για τις κακουχίες μας και για τις ατυχίες της ελληνικής κοινωνίας παρά μόνο εμείς οι ίδιοι με τις λανθασμένες επιλογές που συλλογικά κάναμε στο παρελθόν, έτσι και κανένας τρίτος, ξένος, δεν είναι σε θέση και δεν μπορεί να έρθει να μας γλιτώσει από τις συνέπειες των επιλογών μας. Το πεπρωμένο κάθε λαού κρίνεται και διαμορφώνεται από τις πράξεις και τις επιλογές των ίδιων των ανθρώπων του και αυτό ισχύει και για την Ελλάδα σήμερα. Θα πρέπει να ξαναπάρουμε οι Έλληνες την Ελλάδα στα χέρια μας και αυτό έχει το νόημα ότι δεν πρέπει σαν παθητικοί δέκτες να περιμένουμε τι θα αποφασίσουν για μας οι ξένοι, αλλά θα πρέπει να διαμορφώσουμε μόνοι μας την αντίληψη και το πρόγραμμα που χρειάζεται για να εισέλθει η χώρα σε μία νέα πορεία. Θα πρέπει να το κάνουμε αυτό με διανοητικό θάρρος και ιδεολογική τόλμη και όχι με φόβο για το νέο και για την αλλαγή.
Το δεύτερο που θέλω να πω είναι το πολύ απλό δίλημμα που αντιμετωπίζει η χώρα και συνοψίζεται στο «παραγωγή ή θάνατος». Μία κοινωνία χωρίς ισχυρή οικονομία και, μάλιστα, όταν είναι η οικονομία μιας χώρας η οποία βρίσκεται σε ένα πολύ ευαίσθητο γεωπολιτικό σημείο και αντιμετωπίζει τεράστιους εξωτερικούς κινδύνους και επιβουλές, δε μπορεί να έχει μέλλον εάν δεν διαθέτει μία ισχυρή παραγωγική βάση. Η ισχυρή παραγωγική βάση είναι η απαραίτητη προϋπόθεση, είναι ο όρος ύπαρξης για την επιβίωση και την συνέχιση του Ελληνισμού. Αυτήν την παραγωγική βάση, στην πραγματικότητα δεν προσπαθήσαμε ποτέ να τη δημιουργήσουμε παρασυρμένοι από τις σειρήνες, δηλαδή τις ευκολίες που μας προσέφεραν οι εκφραστές του πελατειακού κράτους και του παρασιτισμού. Τώρα, όμως, είναι η ώρα, γιατί χωρίς τη δημιουργία μιας ισχυρής παραγωγικής βάσης δεν πρόκειται ποτέ να εξέλθουμε από τη βαθιά δομική κρίση μέσα στην οποία βρισκόμαστε ως ελληνική κοινωνία και ως ελληνική οικονομία. Και να προσθέσω σε αυτό ότι μία από τις ατμομηχανές για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και για τη δημιουργία της ισχυρής παραγωγικής βάσης που θα προσφέρει ευημερία στον ελληνικό λαό αλλά και θωράκιση της εθνικής του ανεξαρτησίας θα πρέπει να είναι η Ήπειρος, τα Γιάννινα.
